1960 ve 1970’ler boyunca sinema Adana’nın en önemli ekonomik, toplumsal ve kültürel faaliyetlerinden
biriydi. Şehirde sinemaya olan talep öylesine büyüktü ki, Trakya, Zonguldak ve Eskişehir’i içine alan
İstanbul bölgesinin hemen ardından ikinci pazarı oluşturuyordu. Dönemin önde gelen yapımcılarından
Hürrem Erman, sinemada gelirin büyük bir kısmının İstanbul ve Adana bölgesinden elde edildiğini aktarır.
Film yapımı, ithali, dağıtımı, gösterimi ve bağlantılı alanlarda faaliyet gösteren 90 kadar şirketin Filmciler
Derneği’nde, sadece şehir merkezindeki sayısı 120’yi bulan salon ve açıkhava sinemalarının sahiplerinin
ve işletmecilerinin Sinemacılar Derneği’nde, izleyicilerinse Sinematek Derneği ve Türk Film Arşivi’yle
işbirliği yapan sinema kulüplerinde bir araya geldiği bir dönemdir bu. Üstelik bu yapı sadece film
gösterim ve dağıtımına bağlı değildir: Ulusal alanda tanınan Orhan Kemal ve Osman Şahin gibi senaristler;
Yılmaz Güney, Ali Habip Özgentürk, Yılmaz Duru ve diğer yönetmenler; Arif ve Abdurrahman Keskiner

kardeşler ya da İrfan Atasoy gibi yapımcılar ve salon işletmecileriyle Umut (Yılmaz Güney ve Şerif Gören,
1970), Endişe (Yılmaz Güney ve Şerif Gören, 1974), Bereketli Topraklar Üzerinde (Erden Kıral, 1980) ya
da Zıkkımın Kökü (Memduh Ün, 1993) gibi filmler de bu yapının parçasıdır.
Bugün, her ne kadar eski günleri özlemle arasak da, Çukurova Bölgesi sadece ekonomik olarak değil,
kültürel ve toplumsal olarak da ulusal sinemamızda hâlâ merkezi bir role sahip. Evet, belki ulusal sinema
tarihi denilince hepimizin aklına İstanbul, özellikle de Yeşilçam geliyor ancak Çukurova Bölgesi ve
özellikle Adana, bu tarihe alternatif ve son derece güçlü bir tarihi deortaya koyuyor. Çukurova

Üniversitesi İletişim Fakültesi – Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü öğretim üyeleri Doç. Dr. İlke
Şanlıer Yüksel ve Doç. Dr. Aydın Çam, öğrencileriyle beraber bir süredir Çukurova Bölgesi’nin sinema
tarihini araştırıyor. Geçtiğimiz yüzyılın başından bugüne, Adana şehir merkezinden Toroslar’ın en ücra
köylerine, geniş bir zamanı ve coğrafyayı kapsayan çalışmaları yerel veulusal arşiv taramasından sözlü

tarih çalışmalarına, saha araştırmalarından haritalama çalışmalarına kadar uzanıyor. Tüm bu çalışmaların nihai noktası geniş ölçekli bir proje oldu ve Adana’nın sinema mirasının yeni kuşaklara aktarılması projesi
Avrupa Birliği tarafından desteğe hak kazandı.

Uçan Balon Çocuk ve Gençlik Derneği (Adana) tarafından yürütülecek olan proje, Avrupa Birliği’nin
Ortak Kültür Mirası: Türkiye ve AB Arasında Koruma ve Diyalog-II Hibe Programı (CCH-II) tarafından
destekleniyor ve “Kültürel Miras Olarak Sinema İçin Diyalog: Sınırlar-Arası Diyalog Yoluyla Adana’da
Sinemaların Somut Olmayan Kültürel Miras Olarak Kimliklendirilmesi, Tanınması ve Topluluk Temelli
Envanterinin Çıkarılması” başlığını taşıyor. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyelerinden Prof.
Dr. Fazilet Aksu’nun Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Uçan Balon Çocuk ve Gençlik Derneği’nin
yürüteceği projenin ortakları ise Çukurova Üniversitesi, Antwerp Üniversitesi (Belçika) ve Gent
Üniversitesi (Belçika) oldu. Adana Büyükşehir Belediyesi ve SinemaEvi projenin faydalanıcı ortakları
arasında yer alıyor. Doç. Dr. İlke Şanlıer Yüksel ve Doç. Dr. Aydın Çam ise 1 Nisan 2021 tarihinde başlayan
ve 15 ay sürecek projede koordinatör ve araştırmacı/uzman olarak görev yapacaklar.

Adana’nın sinema tarihine odaklanan proje kapsamında şu etkinlikler gerçekleştirilecek:
– Yaklaşık 120 yıllık Adana sinemalarının tarihinin araştırılması;
– Geçmişten bugüne Adana’da faaliyette bulunan sinema mekânlarının envanterinin çıkarılması ve
haritalanması;
– Adana sinema tarihi gezisi rotalarının ve kataloğunun oluşturulması;
– Adana sinema tarihiyle ilgili ulusal ve uluslararası çalıştay, kongre ve konferansların düzenlenmesi;
– Belçika’daki Antwerp ve Gent şehirlerinde sinema tarihini araştıran uzmanların deneyimlerinden
yararlanarak Adana sinemalarının kültürel miras olarak tanınması çalışmalarının gerçekleştirilmesi.
Kültürel Miras Olarak Sinema İçin Diyalog: Sınırlar-Arası Diyalog Yoluyla Adana’da Sinemaların Somut
Olmayan Kültürel Miras Olarak Kimliklendirilmesi, Tanınması ve Topluluk Temelli Envanterinin Çıkarılması
Projesi Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Avrupa Birliği’nin mali desteğiyle yürütülen “Ortak Kültür
Mirası: Türkiye ve AB Arasında Koruma ve Diyalog-II Hibe Programı (CCH-II)” kapsamında
desteklenmektedir. “Ortak Kültür Mirası: Türkiye ve AB Arasında Koruma ve Diyalog-II Hibe Programı (CCH-II)”, Türk ve AB kuruluşları arasında ortaklaşa yürütülen ortak kültürel miras faaliyetlerinin teşvik
edilmesini ve geliştirilmesini amaçlamaktadır. Hibe programının teknik uygulamasından Kültür ve Turizm
Bakanlığı sorumlu olup, Sözleşme Makamı ise Merkezi Finans ve İhale Birimi’dir.

Proje Hakkında
Projenin Adı: Kültürel Miras Olarak Sinema İçin Diyalog: Sınırlar-Arası Diyalog Yoluyla Adana’da

Sinemaların Somut Olmayan Kültürel Miras Olarak Kimliklendirilmesi, Tanınması ve Topluluk Temelli
Envanterinin Çıkarılması (Dialogue for Cinema as Cultural Heritage: Identification, recognition and
community-based inventory of cinemas as the intangible cultural heritage in Adana via cross-border
dialogue)
Destek Programı: Ortak Kültür Mirası: Türkiye ve AB Arasında Koruma ve Diyalog-II Hibe Programı
(CCH-II)
Proje Süresi: 15 ay (1 Nisan 2021 – 30 Haziran 2022)
Yürütücü Kuruluş: Uçan Balon Çocuk ve Gençlik Derneği (Türkiye)
Proje Ortakları: Gent Üniversitesi (Belçika), Antwerp Üniversitesi (Belçika), Çukurova Üniversitesi
(Türkiye)
İştirakçiler: Adana Büyükşehir Belediyesi, Sabri Şenevi – Sinema Evi